Nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów – nowa rzeczywistość dla konsumentów i przedsiębiorców od 17 kwietnia 2016 roku

Nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów – nowa rzeczywistość dla konsumentów i przedsiębiorców od 17 kwietnia 2016 roku

Dnia 17 kwietnia, po półrocznym vacatio legis, wchodzi w życie nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2015 r. poz. 1634). W komunikacie UOKiK możemy przeczytać, iż: „Celem nowelizacji ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów jest wzmocnienie pozycji konsumentów poprzez poprawę narzędzi służących ich ochronie„.

Poniżej wskażemy najważniejsze naszym zdaniem zmiany. Samą nowelizację oraz jej praktyczne stosowanie przez UOKiK będziemy jeszcze omawiać szczegółowo w osobnych wpisach.

Co się zmieni 17 kwietnia 2016 roku?

Nowelizacja przewiduje zmiany, które będą miały znaczący wpływ zarówno na działalność przedsiębiorców, jak i sposób egzekucji prawa ochrony konsumentów przez Prezesa UOKiK.

Jakie dokładnie zmiany wprowadza znowelizowana ustawa?

Odejście od sądowego modelu kontroli postanowień wzorców umów

Zgodnie z nowym art. 23b od tego momentu to Prezes UOKiK w decyzji administracyjnej będzie rozstrzygał o niedozwolonym charakterze postanowienia wzorca umowy i zakazywał dalszego jego wykorzystywania. Niewątpliwie odciąży to Sąd ochrony konkurencji i konsumentów, który do tej pory orzekał o uznaniu danego postanowienia wzorca umowy za niedozwolone  i zakazywał jego wykorzystywania. Jednocześnie daje to wyraźny sygnał dla przedsiębiorców, aby w bardziej dokładny i ostrożny sposób formułowali treść umów zawieranych z konsumentami, gdyż wprowadzone zmiany z pewnością wpłyną pozytywnie na czas trwania procesu kontroli wzorców umownych.

To od Prezesa UOKiK będzie zależało jakie środki będzie zobowiązany przedsięwziąć przedsiębiorca, który zdaniem Prezesa  stosował klauzule niedozwolone. Ustawa nie wymienia tych środków w sposób wyczerpujący. Ustawodawca podał jedynie przykłady takich środków, do których zaliczył:

• poinformowanie konsumentów, będących stronami umów zawartych na podstawie wzorca, który został uznany za niedozwolony
• złożenie jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o treści i w formie określonej w decyzji.

Decyzje UOKiK uznające postanowienie za niedozwolone będą mieć skutek tylko w stosunku do przedsiębiorcy, który je stosuje oraz wobec wszystkich konsumentów, którzy zawarli z nim umowę na podstawie wzorca wskazanego w decyzji.

Taki skutek niewątpliwie uniemożliwi dotychczasowym „łowcom klauzul”, wnoszenie masowych pozwów o stwierdzenie abuzywności klauzul, głównie w celach zarobkowych. Nowe zapisy ograniczą więc nieuczciwe praktyki, stosowane wobec przedsiębiorców.

W związku z wprowadzeniem powyższych zmian, w kodeksie postępowania cywilnego zostanie uchylony cały dział: „Postępowanie w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone” (art. 479(36)-479(45) kpc

Wprowadzenie instytucji tajemniczego klienta (art. 105ia)

Instytucja ta ma pomóc w uzyskaniu dowodów przydatnych podczas postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Decyzja o użyciu tej instytucji będzie jednak wymagała zgody, wydanej w tym przedmiocie przez Sąd. Co istotne, UOKiK nie będzie stosował prowokacji, a jedynie będzie mógł sprawdzić sposób oferowania produktów lub usług, a także procedurę zawierania umowy.

Osoba kontrolująca  będzie mogła dokonywać jej utrwalenia za pomocą urządzeń rejestrujących obraz lub dźwięk bez informowania kontrolowanego.. Poinformowanie kontrolowanego o utrwalaniu przebiegu czynności, następuje niezwłocznie po dokonaniu czynności kontrolnych. Uprawnienie to stanowi duże wyzwanie dla przedsiębiorców, gdyż oznacza konieczność wzmocnienia przez nich uprzedniej kontroli sposobu oferowania ich usług oraz procesu zawierania umowy z konsumentami.

Decyzje tymczasowe (art. 101a )

Jeszcze w toku postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, Prezes UOKiK będzie mógł wydać decyzję tymczasową zobowiązującą przedsiębiorcę do zaniechania określonych działań. Decyzja ta będzie wydawana na czas nie dłuższy niż do wydania w tej samej sprawie decyzji kończącej postępowanie i będzie miała rygor natychmiastowej wykonalności.

Ustawodawca przewidział możliwość odwołania się od takiej decyzji, co jednak nie wstrzyma jej wykonania. Organem właściwym do rozpatrywania odwołania będzie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, któremu UOKiK przekaże odwołanie, nie później niż w ciągu 14 dni. Sąd będzie miał 2 miesiące na rozpatrzenie odwołania.

Co istotne, przed wydaniem decyzji strona pozbawiona będzie prawa wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów (art. 10 kpa)

Dzięki dodaniu możliwości wydawania decyzji tymczasowych, niewątpliwie przyśpieszy się reakcja na praktyki zagrażające zbiorowym interesom konsumentów. Pozwolą one również zapobiec uprawdopodobnionym zagrożeniom.

Wyrażenie poglądu istotnego w sprawie przez UOKiK

W znowelizowanej ustawie dano możliwość wyrażenia przez UOKIK swojego poglądu w indywidualnej sprawie przed sądem powszechnym, gdy będzie za tym przemawiał interes publiczny.

Dzięki temu sądy powszechne będą miały lepszy pogląd na konkretną sytuację, w której to Prezes UOKiK przedstawi dorobek orzeczniczy i wiedzę niezbędną w zakresie prawa ochrony konkurencji i konsumentów.

Zakaz proponowania Klientom usług finansowych, nieodpowiadających ich potrzebom lub w sposób nieadekwatny do ich charakteru

To przedsiębiorca, w zakresie posiadanych przez niego informacji będzie musiał stwierdzić, czy usługa, którą ma zamiar zaproponować w rzeczywistości będzie odpowiadała interesom konkretnego Klienta.

Będzie to miało duży wpływ głównie na instytucje finansowe takie jak banki, które od tej pory będą musiały zwracać uwagę na proponowanie nabycia niektórych usług, które mogą się okazać nieadekwatne do ich charakteru, a w efekcie zabronione. W praktyce oznacza to dokładną analizę potrzeb Klienta, która może być przeprowadzona np. za pomocą ustalenia historii transakcji czy aktywności Klienta na innych polach.

Publikowanie bezpłatnych komunikatów i ostrzeżeń o zachowaniach przedsiębiorców lub zjawiskach zagrażającym interesom konsumentów, w publicznym radiu i telewizji

Będzie to uprawnienie przyznane Prezesowi UOKiK, które z jednej strony umożliwi sprawne i szybkie ostrzeżenie konsumentów o zachowaniach istotnie zagrażających ich interesom, z drugiej zaś  z pewnością ma spełni również funkcję „straszaka”. Przedsiębiorca, licząc się z szerokim kręgiem odbiorów stacji publicznych, a co za tym idzie możliwością utraty sporej części Klientów, będzie zobligowany ostrożniej konstruować treści umów stosowanych w obrocie z Konsumentami.

Podsumowanie

Podsumowując, największą i najbardziej znaczącą dla przedsiębiorców zmianą jest odejście od tradycyjnego modelu sądowego orzekania o klauzulach niedozwolonych na rzecz postępowania administracyjnego. Nowe rozwiązania powinny pozytywnie wpłynąć na ochronę Konsumentów przed nieuczciwymi praktykami rynkowym. Będziemy bacznie przyglądać się stosowaniu nowych przepisów w praktyce.

Chcesz mieć pewność, że posiadasz bezpieczny regulamin? KLIKNIJ TUTAJ i zamów bezpłatną wycenę – nasi prawnicy dadzą Ci znać, czy w twoim regulaminie sklepu masz klauzule niedozwolone.

Artykuł Nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów – nowa rzeczywistość dla konsumentów i przedsiębiorców od 17 kwietnia 2016 roku pochodzi z serwisu KlauzuleNiedozwolone.pl.